Beheer We krijgen uitleg over de aanleg en vooral het beheer van het voedselbos. We leren over successie en dat er veel verschillende lagen in een voedselbos aanwezig zijn. We leren over verschillende abiotische factoren. Het creëren van diversiteit van nat, droog, laag, hoog, voedselrijk en voedselarm. We krijgen uitleg over methodes om dit te realiseren zoals houtsnippers, mulchen, maaien en afvoeren of soms juist maaisel laten staan. Over stikstofbinders en symbioses. Zo worden tegen wilgen en Spaanse aak druiven aangepland. De boom neemt vocht op uit een natte grond, de druif kan dan beter groeien en de boom als pergola gebruiken. Exoten In een voedselbos gaat het om de oogst van zoveel mogelijk verschillende soorten voedsel, om diversiteit te genereren. Maar wel ten dienste van de mens. Daarom laten ze ook exoten toe zoals Pawpaw. Er worden veel aparte soorten verbouwd om te kijken welke als voedsel voor de mens in Nederland kunnen dienen. Daarnaast is ondersteuning van biodiversiteit wel een belangrijk aspect, maar kijken ze dus breder dan alleen inheems. De bloementuin bevat veel vaste planten omdat dit zorgt voor veel minder onkruid en daarmee onderhoud. Ook heb ik naar wat constructies gekeken die interessant zijn om in tuinen toe te passen. Zoals dit bankje. Sociale Permacultuur De middag gaat over de 3 ethiek regels en 12 principes van (sociale) Permacultuur. 1. Zorg voor de aarde 2. mensen zorg 3. Samen delen (doe ik niemand tekort, verdelen van de overvloed) Met deze aspecten in het achterhoofd zie ik dat het Voedselbos in Leusden wel veel gericht is op aspect 2. Zo worden er netten en zakjes om het fruit heen gehangen zodat de insecten en vogels ze niet kunnen eten. Mogelijk kan dit nog iets meer in harmonie met de natuur ipv ten dienste van de mens. De 12 principes van Permacultuur zijn: 1. observeren en reageren 2. verzamelen en bewaren van energie 3. zorg voor opbrengst 4. pas zelfregulatie toe en accepteer feedback 5. gebruik en waardeer hernieuwbare grondstoffen en diensten 6. produceer geen afval 7. ontwerp van patronen naar details 8. voeg liever samen dan splitsen 9. gebruik kleine en langzame oplossingen 10. gebruik randen en waardeer het marginale 11. gebruik en waardeer diversiteit 12. gebruik verandering en reageer er creatief op. Wat ik nog een mooie toevoeging vond van onze docent Bram is zijn trainingen in siberisch sjamanisme. Hij miste in de Permacultuur nog het diepe gevoel van verbondenheid met natuur en met de groep. Doormiddel van zitten in de natuur en observeren maar ook zitten met jezelf en je gedachten observeren kan je een dieper gevoel van begrip voor de natuur ervaren. Al met al een leerzame dag in mijn zoektocht naar ecologisch tuinieren. Al is een voedselbos voor mij wat te idealistisch om zelf op te zetten, het is een mooie toevoeging aan diversiteit voor landbouw naast bijvoorbeeld strokenteelt en een bron vol inspiratie. Ik geloof dat vooral combinaties goed gaan werken. En ergens moet een start gemaakt worden met een nieuw systeem, dat begint altijd met idealisme en inspiratie!
Op 3 juli heb ik een dag gewerkt bij kwekerij Koperwiek. Een regeneratieve kwekerij voor bomen, struiken en planten geschikt voor eetbare tuinen, voedselbossen en agroforestry projecten. Ik mocht meewerken aan allerlei klusjes in het voedselbos. Het weghalen van de wol mulch laag, onkruid verwijderen, inzaaien van gras/klaver mengsel, oogsten van braamboos (kruizing tussen braam en framboos), zwarte bessen oogsten. Het was een leuke en leerzame dag met een fijn zonnetje, briesje wind en leuk gezelschap. Op het voedselbos is ook een camping aanwezig en een kenniscentrum om (het woord zegt het al) kennis met elkaar te delen en bijeenkomsten te houden. Wat ik ook zo leuk vond is dat mij zoveel werd vertelt. Er zijn vele verschillende voedselbossystemen aangelegd om te experimenteren en kennis te delen. Hier vind je de vele soorten. Nieuw voor mij was de term syntropie bosboerderij. Er werd mij uitgelegd dat hier onderzocht wordt hoe verschillende planten met elkaar samenwerken en een stofje van de ene plant de andere plant kan versterken. Even googlen leert mij: "Syntropie bosboerderij, ook bekend als syntropische landbouw of boslandbouw, is een landbouwmethode die de natuurlijke processen in een bos nabootst om een productief en veerkrachtig ecosysteem te creëren" "Syntropische landbouw en permacultuur zijn beide benaderingen van duurzame landbouw, maar ze verschillen in hun focus en implementatie. Syntropische landbouw legt de nadruk op het versnellen van natuurlijke successieprocessen om een productief ecosysteem te creëren, terwijl permacultuur een breder ontwerpsysteem is dat zich richt op het creëren van duurzame leefomgevingen, waarbij principes zoals zorg voor de aarde, zorg voor de mens en eerlijk delen centraal staan". Maar ik leerde nog veel meer. Sorgum wordt gebruikt als onkruidonderdrukker, is goed voor de bodem en privacy tussen de campingvelden en op zo'n manier dat het een niet uitzaaiende soort is, want anders ben je weer overal Sorgum tussenuit aan het plukken op de rest van de kwekerij. Onkruid druk is een grote uitdaging. In de gangbare teelt worden veel (giftige) bestrijdingsmiddelen gebruikt om onkruid tegen te gaan. Hier wordt gezocht naar creatieve manieren om het onkruid tegen te gaan, zoals Sorgum, maar ook mulchen met wolvilt matten tussen bessenstruiken door. Dit bleek lastig omdat het gras door het wol heen groeit en wol het maaien moeilijk maakt. Dus wol eruit en tijd om iets nieuws te proberen. Nu wordt er gekeken naar het zaaien van gras/klavermengsel en het vervolgens kunnen maaien. Het onkruid in bedwang houden kost nog veel arbeid. Ook interessant was het inkijkje wat iemand bij een kwekerij zoal op een dag doet. Het belangrijkste bij een kwekerij is het verzorgen van de plant zodat deze zo goed mogelijk groot en gezond kan worden (in tegenstelling tot bijvoorbeeld een zorgtuin waar tuinieren een middel is om mensen/bewoners zo goed mogelijk te helpen hun (sociale) doel te bereiken). Zonder bestrijdingsmiddelen en met een gezonde bodem als basis. Daarnaast is biodiversiteit bevorderen en kennis delen ook een belangrijk aspect. In het voedselbos deel van de kwekerij gaat het daarnaast ook om experimenteren met aanplant en beheer. Op een dag doe je in een kwekerij allerlei verschillende klussen zoals wieden, zaaien, rooien, bossen, oppotten, enten. Daarnaast is er marketing, boekhouding, verkoop/orders verwerken en onderzoek. Na een leerzame dag mocht ik wat braambozen en zwarte bessen mee naar huis nemen, stapte ik weer op mijn OV-fiets om een half uur door mooie landschappen naar station te fietsen en thuis moe maar voldaan aan te komen. Hierbij een aantal foto's van insecten die ik tegen kom in de tuin. Het is ook zo leuk om te merken dat het elk jaar weer anders is. Vorig jaar waren er zoveel slakken en zag ik sommige van mijn dahlia's niet eens opkomen. En had mijn sierkers veel last van een kaalvretend insect, er zat bijna geen blad meer aan. Dit jaar is er heel veel zwarte luis op de vlinderstruik (wel een steriele die zich niet uitzaait in het wild ;) ), maar gaan de dahlia's en sierkers heel goed.
Ik verwacht dat mijn broccoli het loodje gaat leggen, daar zitten nu zoveel mini groene rupsen op, maar....ik heb besloten dat ik liever veel rupsen/vlinders in mijn tuin heb dan 1 broccoli plant waar wij 1x van kunnen eten. Dus ze mogen de broccoli hebben dit jaar :-) De appelboom heeft het dit jaar moeilijk met wolluis, maar daar ben ik zelf wat mee gaan experimenteren. Ik heb namelijk gehoord dat voor het maken van stekjes de stek soms in kaneelpoeder wordt gedoopt omdat het anti-bacteriële eigenschappen heeft en zo een gezondere stek oplevert. Ik heb dus voor de appelboom de plekken met wolluis ingesmeerd met kaneelpoeder/water mengsel. En ja hoor! op die plekken (na 2x insmeren op drogen dagen met een week ertussen) is de wolluis niet meer terug gekomen. Vandaag tijdens de ecotuindagen van Velt bij de ommuurde tuin in Renkum geweest. Op het oude landgoed van koning Willem III. En wat een geluk met een droog zonnig uurtje tussen de (voor de tuin welkome) regenbuien door.
Een prachtige tuin, met mooie vormen, fijne zitjes en heel veel verschillende groentes en fruit. Het composttoilet uit kunnen proberen en overal een kijkje mogen nemen. Ook een winkel en kwekerij zijn aanwezig. Zo heb ik olijfkruid (Santolina viridis) gevonden waar ik al een tijd nieuwsgierig naar was. Goed te gebruiken in pasta of pesto en smaakt naar ... olijf! Leuk om te zien hoe ze verschillende gewassen door elkaar planten zoals courget en sla. Wilgentenen hekjes en romantische zitjes maken het geheel mooi, wat weer helend is voor de ziel. Een fijne ontspannen energie straalt de tuin uit. We hebben zelf een bakje aardbeien mogen plukken dus genieten de komende dagen nog na.
Vandaag was ik bij oud collega Gerdien op bezoek, zij is de projectleider van Voedselbos Lingehout. Het eerste wat mij op viel was de enorme omvang van het project. Waar voedselbossen vaak een paar hectare zijn is dit voedselbos maar liefst 12 hectare! Gerdien vertelt mij dan ook dat dit een agrarisch model is. Het is de bedoeling dat deze nieuwe manier van boeren economisch rendabel is. Het initiatief is opgestart vanuit een coöperatie en bestaat uit voedselbos, moestuin, kleinfruit, bloemen pluktuin en educatie mogelijkheden. Er wordt op een natuurinclusieve manier gewerkt zonder gebruik van pesticiden of kunstmest en met zo min mogelijk grondbewerking. Zo wordt er onder de boompjes van het voedselbos niet gemaaid, maar zal door successie, schaduwvorming van de bomen en opkomst van andere kruiden langzaam het gras verdwijnen. Het is ontstaan dankzij de burgercoöperatie Betuwewind, waarmee zeven windmolens zijn geplaatst. Deze leveren stroom, wat weer inkomsten genegeerd. Naast uitkeren aan de coöperatie investeren ze ook een deel in lokale initiatieven, zoals het voedselbos. Dat het voedselbos geen hobby is (maar wel met zoveel plezier wordt gedaan) is al snel duidelijk. We lopen een rondje over het terrein en ik krijg uitleg over allerlei functies en keuzes die er gemaakt zijn. De opbrengst uit het voedselbos zal nog een aantal jaar duren, voor de korte termijn worden er veel groenten geteeld om rendabel te zijn. Ook vind er op meerdere momenten educatie bijv. middels workshops plaats. Ook heeft de natuur een belangrijke rol in het proces en is er rondom het terrein 1,7km aan struweel geplaatst, verschillende heuvels waar de natuur z'n gang kan gaan en komt er in een deel van het terrein nog een natuurbos.
Wat betekent het om als coöperatief te werken? Als deelnemers (mede-investeerder) leg je een bedrag in en krijg je 20% korting op de oogst. Je kunt ook alleen een oogstaandeel nemen of een strippenkaart voor 10x oogsten. Het oogsten doe je zelf in de periode mei t/m november. Je bent samen eigenaar van het geheel, hebt inspraak en kan heel lokaal je eten en geluk halen. Er is nog veel meer te vertellen over deze manier van werken, maar daarvoor kun je denk het beste het voedselbos volgen, bijvoorbeeld via hun nieuwsbrief. Of check de agenda, ook voor leuke workshops. Wat heerlijk dat zonnetje. Gisteren en vandaag de moestuinbakken klaar gemaakt. Sla, spinazie, radijs, lente ui, meiraapjes, sugar snaps, rucola gezaaid. De palmkool, postelein, wintererwt groeien nog goed door vanaf de herfst.
En dit jaar kopergaas om de bakken in de hoop de slakken uit ons eten te weren. Er blijft genoeg tuin over waar ze hun gang kunnen gaan. Het slakkenschrikdraad heeft het begeven, maar ik hoop dat de houten planken van de bakken het nog een jaartje vol houden en ik volgend jaar de bakken kan vervangen incl. Slakkenschrikdraad. In de rest van de tuin laat ik de boel nog de boel zodat insecten kunnen blijven slapen en schuilen. De eerste bijtjes konden de krokus, sierkers en kornoelje al vinden. En nu...genieten vanaf mijn stoeltje van de zon en het gevoel van hoop en verlangen naar lente. Vandaag heb ik een informatiemiddag over Permacultuur bijgewoond. Ik kende de term al wel een aantal jaar en hier en daar wat informatie over opgezocht. Ik heb ook in een permacultuurtuin in Zeeland gewerkt als vrijwilliger. Maar zo af en toe zakt er informatie weg en is het goed om iets niet alleen 'denken te weten' maar er weer bewust mee in aanraking te komen en het weer te doorleven. Permacultuur gaat over 3 ethische principes: zorg voor mens, zorg voor aarde en verdeel eerlijk met elkaar. Daar om heen zijn er 12 principes gebaseerd die je in het plaatje hier boven kan lezen.
Wat ik interessant vond is dat dit dus niet alleen voor tuinen kan, maar dat je er ook gebouwen mee kan ontwerpen, of je met deze waarde in kan zetten in gemeenschappen. Het is veel breder qua gedachtegoed dan bijvoorbeeld biologisch of ecologisch. Kortom, interessant en eens kijken hoe dit in de praktijk te brengen is. Wat een pracht in de tuin. Het verstillende geluid van sneeuw. De mooie ijskunstwerken die er ontstaan door langzame druppels die bevriezen.
Maar ondertussen in de ogenschijnlijke rust is het bodemleven zich op een nieuw jaar aan het voorbereiden en ontstaan ook de eerste knoppen. De planten zijn lieflijk toegedekt met een bladerendekentje. Ik heb potjes op stokken geplaatst om dieren schuilplekken te geven die mij volgend jaar gaan helpen het balans in de tuin te houden, waardoor er hopelijk minder luizen zijn. En af en toe kunnen we nog wat uit de tuin eten, zoals wortels (die heel lang goed zijn gebleven onder de grond!) palmkool, rucola, spinazie, veldsla en postelein. De wintererwt houd zich ook staande en krijgt alvast een voorsprong voor het nieuwe jaar. Een mooie uitdaging: Een stuk beplanting ontwerpen voor 2x5meter tuin, waarbij inheemse, klimaatbestendige planten worden gebruikt die ook leuk zijn om te gebruiken in (droog)boeketten. Daarnaast wil ik een bijenboog in de tuin, dat betekent dat er het hele jaar door iets in bloei staat voor de bijen om van te eten. En moeten de planten afwisselend in bloei staan of een mooi wintersilhouet hebben zodat er altijd wat te beleven valt in de tuin.
Vorige zomer vertelde ik dat ik een oplossing aan het zoeken was voor het koperknoopje veld. Dit veld kon de afgelopen 8 jaar de zomers prima aan, maar laatste 2 jaar was het dor en bruin en afgelopen jaar ging het helemaal dood.
We gebruiken dit veldje om met een handdoek op te liggen of lekker met onze blote voeten op te lopen, ik wil het niet zo vaak hoeven maaien en het liefst een bodembedekker die inheems is of bijdraagt aan bijen/vinders. Ik heb toen besloten het met witte klaver in te zaaien. Heel fijn voor de bijen, alleen waar ik geen rekening mee had gehouden is dat het toch hoger wordt dan ik dacht. Ik verwachte een lage klaver, want ja zo ziet het eruit in het gras in de parken. (na zoeken blijkt er ook nog een microklaver te zijn, maarja die is weer niet inheems) Echter wordt deze klaver die ik zaaide zo'n 20 cm hoog en moet ik het alsnog vaak maaien. Een van de reden waarom ik destijds koperknoopje koos was om niet te hoeven maaien. Het ziet er wel mooi en groen uit, maar helaas is het ook niet prettig om over te lopen of op de liggen. (er verstoppen ook allemaal naaktslakken in, nou die tussen je tenen is geen pretje) Na de Maai-mei-niet-maand zal ik eens kijken hoe het wordt als ik het vaker maai en ook hoe het straks de hete zomer gaat doorstaan. Mogelijk laat ik er ook nog kruiptijm doorheen groeien. To be continued.... Vandaag ben ik bij Cruydt Hoeck op bezoek geweest samen met een groep bedrijven die veel van hen afnemen. Cruydt-Hoeck is een inheemse zaden en plantenkwekerij met een missie: bijdragen aan biodiversiteitsherstel. Daar kregen we een presentatie en rondleiding van Jasper. Tof om te zien hoe ze zaden kweken en alle stappen die er bij komen kijken zoals o.a. oogsten, dorsen, drogen, scheiden, sorteren, inpakken. En jeetje wat zijn er veel manieren om zaden te scheiden: op gewicht, grootte, vorm. Ook maken ze vele mengsels. Waaronder gebiedsgerichte mengsels, specifiek afgestemd op het habitattype/de bodem. Ik leerde er dat een bepaalde plant met dezelfde naam uit een ander deel van de wereld niet dezelfde eigenschappen heeft om geschikt te zijn voor onze insecten. Daarom halen zij (met toestemming) uitgangsmateriaal uit natuurgebieden in Nederland. Het zijn daarmee inheemse planten van autochtone herkomst. Wil je dus een gebied inzaaien kijk dan eerst welke vegetatie geschikt is voor die specifieke locatie. En beter nog: start met ecologisch beheer en kijk wat er vanzelf op komt, want er zitten nog veel niet gekiemde zaden in de bodem.
Daaruit leerde ik: richt een gebied niet in om een specifiek insect te helpen, maar maak een ecosysteem en dan komen de juiste insecten vanzelf.
Wat valt er nog veel te leren en wat inspirerend om mensen met zoveel passie bezig te zien! Door de hoge temperaturen en lange droogte afgelopen zomer heeft het koperknoopveldje het niet overleefd. Ik heb daarom klaver ingezaaid in het najaar. Nu was ons klaverveldje toe aan een maaibeurt. Nadat we eerst hebben gegeten van de klaver in een salade heb ik alles gemaaid en het maaisel bij de glansmispel geplaatst. Witte klaver bevat veel voedingsstoffen en is daarmee een goede mulchplant. Het bevat mineralen en sporenelementen: calcium, fosfor, selenium, koper, aluminium, boron, chroom, cobalt, magnesium, mangaan, kalium, silicium, natrium, tin en zink.
Binnenkort voeg ik kruiptijm toe aan het veldje en hier en daar groeit er al wat anders doorheen. Zo krijgen we een mooi divers veldje waar we toch ook op kunnen lopen/liggen. Al vind ik tot nu toe de klaver nog snel hoog worden, maar ja zo blijven we experimenteren. Eens kijken hoe het gaat in maai-mei-niet maand. Jubelend van plezier naar buiten op de vroege morgen om foto's te maken van de sneeuw op de planten. Aan het lichter worden van de foto's zie je dat ik een tijdje bezig was :-) Het was genieten.
Wist je dat er niet één bij bestaat, maar in Nederland ongeveer 350 soorten?
De rol van de bij in de natuur is bestuiven, zodat planten zich kunnen voortplanten en vruchten/zaden krijgen. De bij die wij het beste kennen als bij is de honingbij (1 soort). Deze bij wordt gehouden voor honing, net als een koe wordt gehouden voor melk. Als nut voor de mens. Maar verreweg de meeste bijen zijn solitaire bijen (ong. 330 soorten) en hommels (ong. 20 soorten) Solitaire bijen leven niet in kolonies, maar hebben bijv nestjes in zand in de grond of tussen hoopjes takken. Ook zijn ze vaak afhankelijk van een specifieke plant. Bijvoorbeeld de knautiabij die alleen stuifmeel van de beemdkroon verzameld. De honingbij is niet kieskeurig en neemt nectar van vele planten, dus ook uitheemse planten waar solitaire bijen niets aan hebben. Het is dus belangrijk dat je soorten planten kiest waar lokale solitaire bijen stuifmeel of nectar uit kunnen halen. Zodat er een diversiteit aan bijen blijft. Een mooi boek waarmee je de juiste planten kunt kiezen is het Planten vademecum van Arie Koster Andere mooie informatiebronnen zijn: Een bezoekje gebracht aan deze mooie kwekerij vol met eetbare planten en voedselbos planten. Ogenschijnlijk een tuin in rust, maar dit is een mooie tijd om bomen aan te planten en aan het begin stonden dan ook vele potten met struiken en bomen klaar. https://kwekerijstekkers.nl/ Ik ben allerlei interessante gewassen tegen gekomen. Zo kende ik de zeebiet nog niet.
En ik zag dat de druivenplanten met een soort wax/kaarsvet afgedekt worden, een goed idee tegen het bloeden. De abrikoos-aardbei verraste mij ook. Een goede bodembedekker met heel zachte vruchtjes die smelten op je tong. In de winkel niet te verkrijgen omdat de aardbeien heel zacht zijn en eigenlijk net als de Japanse wijnbes meteen opgegeten moeten worden. Van de week heb ik nieuwe klimmers geplant, want de trellis zijn nog wat te leeg naar mijn zin. Ik heb een wilde kamperfoelie (goed voor insecten), schijnaugurk (vruchten geliefd bij vogels) en passievrucht geplant. Niet allemaal inheems, maar dat blijft altijd een afweging tussen: divers, leuk eruit zien, goed voor de insecten en mooi wintersilhouet. Wel allemaal biologisch.
Nu eens even kijken welke methode goed werkt om de nieuwe aanplant vorst vrij te houden. Een pak bladeren rondom de wortels bij de wilde kamperfoelie. En een pot op zijn kop gevuld met hooi over de passievrucht. Of geen extra maatregelen bij de schijnaugurk. Ik ga wat nieuws proberen: een bollen lasagne.
Nee, deze is niet om te eten. Het is een combinatie van bollen, opgebouwd uit laagjes, zodat er telkens wat moois te zien is in de pot. Volg deze stappen van 1 tot 5 (ook leuk om samen met je kind te doen!) 5. een laagje aarde (en een schelp als je wilt onthouden wat de voorkant van je bak is) 4. de kleine bollen 3. een laagje aarde 2. de grote bollen 1. een laagje aarde In een kleinere smalle pot heb je misschien meer laagjes bollen bovenop elkaar. En hieronder vind je een aantal sfeerfoto's uit de tuin. Ook heb ik wat rotte appeltjes laten liggen voor de insecten. De zonnebloemen worden vrolijk bezocht door de vogels en ruim ik pas op als ze kaal zijn. En de aardappels zijn gerooid. Ik kreeg een tip in mijn e-mailbox en die vind ik waardevol om met jullie te delen.
Ik had er nooit zo bij nagedacht, maar ergonomisch tuinieren vind ik ook belangrijk bij een ecologische tuin. Want als je zelf lekker in je vel zit, dan kun je ook fijn genieten van je tuin en je tuin onderhouden zodat het goed is voor de natuur. Het fijne van ecologisch tuinieren is dat je juist veel werkzaamheden kan laten, zoals het winterklaar maken van je tuin. En rommelhoekjes houden, je gazon niet maaien en vooral lekker veel rondkijken. Maar als je dan toch aan de slag bent, doe het dan met zorg voor je lijf. Hier een aantal tips die ik waardevol vond om te lezen:
Ik heb de tips van: https://www.moosefarg.nl/ergonomisch-tuinieren/ Het is even wat maanden stil geweest op dit blog want we hebben onze tweede dochter in april mogen verwelkomen op de wereld. Een tevreden kindje en net zo lief en nieuwsgierig als onze oudste. Bij deze dus een update hoe de tuin erbij staat. Van het voorjaar waren de bio mount everest alliums prachtig, zie foto hierboven.
De glansmispel had het even moeilijk met de verplaatsing van afgelopen najaar. Hij heeft vol in bloei gestaan (ik dacht, dit is zijn laatste voortplantingstactiek, want normaal stond hij bijna niet in bloei), maar zijn blad verloren en maakt nu weer veel nieuw blad.
Onze gele kornoelje heeft eindelijk zijn eerste bes na 3 jaar. Dus wie weet kan ik volgend jaar eindelijk gelei maken. Onder de kornoelje heb ik klein maagdenpalm geplant want de kruiptijm was dood gegaan (te nat in de winter in combi met bevriezing denk ik) Vooraan begint het voller te worden met de Rudbeckia, Salvia, Knautia, Kogeldistel en Rode zonnehoed. Ik heb er nog Stijf ijzerhard en Veronica ereprijs aan toegevoegd. Waar ik niet blij mee ben is het stukje groene bodembedekker rondom de moestuinbakken en appelboom. Dit was altijd een prachtig tapijt van koperknoopje. Maar de combinatie vroege hitte en lange droogte heeft er voor gezorgd dat het helemaal is afgestorven. Ik heb er nu witte klaver gezaaid, maar het aangewaaide gras neemt de overhand. Terwijl ik er niet wil maaien. Ik ben er nog niet uit wat ik ermee wil doen. Z'n gang laten gaan? Want planten die zelf een plekje kiezen zijn vaak wel sterker en dan af en toe maaien (wij gebruiken dit stuk om met handdoek op te liggen) of bijvoorbeeld afdekken met karton, daarop compost en witte klaver zaaien. Of beplanten met kruipend zenegroen. Of wie weet nog iets anders? Het liefst had ik het koperknoopje gehouden (al doet die niet zoveel voor de lokale insecten) maar ik merk nu we de tuin bijna 10 jaar hebben dat de zomers heter worden en het koperknoopje ook dan verdort. En sproeien wil ik natuurlijk zo min mogelijk, alleen bij nieuwe aanplant of de moestuinbakken omdat we daar van eten. Dit stukje groen wil ik graag gebruiken om op te liggen, in de winter iets groens om naar te kijken maar ook in de zomer (dus geen dor gras) en graag iets wat ook nog bijdraagt aan de biodiversiteit...een hele puzzel dus. Al met al is er zo altijd wel iets om over na te denken in de tuin. Na de winterrust is het weer tijd voor een blogartikel. Afgelopen maanden hebben onze buren uitgebouwd en moest er een nieuwe erfafscheiding neergezet worden. Ik ben gaan kijken naar duurzame opties. Het was nog even zoeken naar iets wat zowel de buren als ons blij maakte, want de buren wilden graag een strakke schutting en wij speels, groen, natuurlijk. Uiteindelijk zijn we eruit gekomen en hebben de buren gekozen voor betonnenpalen met betonplaten en daartussen schermen. De betondelen zorgen ervoor dat de schutting lang stevig blijft staan en ook niet snel gaat rotten. Duurzaam in de zin van 'gaat lang mee' dus, maar voor de insecten, bijen, vlinders en vogels niet zo interessant. Wij hebben aan onze kant op verschillende plekken gaastrellis er tegenaan gezet zodat we er verschillende klimplanten op kunnen laten groeien. En voor de speelse afwisseling ook geschilde ronde kastanjepalen. Tegen de nieuwe erfafscheiding hebben we de volgende klimmers aangeplant (natuurlijk biologisch):
Daarnaast heb ik onder ons appelboompje nog wat kruipend zenegroen (goed voor 3 solitaire bijen (gewone sachembij) hommels, honingbijen en vlinders zoals de aardbeivlinder) geplaatst, omdat het koperknoopje er niet wil blijven groeien. Kruipend zenegroen kan beter tegen schaduw. We hebben de glansmispel een paar meter verplaatst omdat we over een paar jaar het schuurtje naar achter in de tuin willen verplaatsen, wanneer de tegels echt te scheef gaan liggen en ze toe zijn aan vervanging. Op die manier kunnen we vooraan in de tuin nog een extra stuk groen maken. We hebben de glansmispel nu op zo'n plek gezet dat hij inkijk van de flat achter ons huis beperkt. Onder de glansmispel heb ik ook kruipend zenegroen geplaatst en smeerwortel. En gelukkig zit hij vol in knop dus komt er van de zomer veel nieuw blad aan. De smeerwortel zorgt er met zijn penwortel voor dat de voedingstoffen van dieper uit de bodem beschikbaar komen voor de boom. Ook is hij goed voor insecten en kan zijn grote blad dienen als mulch. Daarnaast hebben we op de nieuwe muur van de uitbouw een oud luik en een zonnelamp in oude stijl geplaatst. Er gaat een druif tegenaan groeien. Om de druif voldoende water te geven hebben we een Olla ingegraven. Een Olla is een waterkruik van terracotta klei gevuld met water, waar de wortels van de plant naar toe kunnen groeien en die langzaam water afgeeft. Vanwege het plaatsen van de nieuwe erfafscheiding moesten er ook een aantal planten tijdelijk uit de grond (Helenium rauchtopas en Wilde akelei) deze hebben we nu terug geplaatst met daarbij nog allerlei mooie aanvullingen zoals Echinecea, Chrysant herbstbrocat, Allium Mount Everest, maar ook inheemse planten als Salvia, Knautia, Kogeldistel en Rudbeckia. En hebben we Wilde peen gezaaid, ook al zo'n mooie voor 7 solitaire bijen (zoals de witkopdwergzandbij) hommels en vlinders (zoals de Koninginnnepage) Voor de moestuin ben ik begonnen met aardappels in bakken te poten. In mei verplaats ik wat Dahlia's in de bak en maak ik ruimte voor radijs, sla, palmkool, sugarsnaps en erwten. Dit jaar zullen de bakken een mix worden van plukbloemen en groenten. Wat een zonnige dagen! Helaas te veel warmte voor de planten. Het schaduwhoekje met de Hebe en Heide staat er nog mooi bij, maar de persicaria en leptinella (bodembedekker bij de appelboom) zijn helemaal bruin. De dahlia's gaan goed, ze zijn wat laat vergeleken met andere tuinen, maar dan kan ik er lang van genieten.
De framboos was dit jaar al vroeg verdroogd, dus kort geknipt en kijken of het volgend jaar weer wat wordt. De kruiptijm staat er fris bij. Het blijft experimenteren met een tuin. We hebben weer een kijkje genomen in het voedselbos in Zeewolde.
Vorig jaar was ik er ook, zie hier. Dit jaar viel het vooral op dat alles een stuk hoger en ruiger was geworden. En zagen we appels, bessen, libelles, lieveheersbeestjes, bijen, rupsen, vlinders en een pad. |
Categorie
All
Archief
July 2025
|